Proust retrouvé!

Vorige week stelde ik in alle overmoed dat je best de klassiekers onbezoedeld tegemoet treedt. Daarmee bedoelde ik niet alleen nuchter, fris gewassen en kuis maar ook ongehinderd door enige voorkennis. Zodat je dus zelf – vrank en vrij - je eigen oordeel kunt vormen. Sta me toe dit even te nuanceren. Er zijn namelijk ook oeuvres van een dergelijke betekenisvolle zwaarte in het symbolische vangnet van de literatuur dat enige voorkennis de kans op afronding, plezier en inzicht danig kan maximaliseren. Ik trek een parallel met de wondere wereld van de klassieke muziek waar een welgemikte intro van een muziekkenner het plezier van een operabeleving kan maken of kraken. En daarbij..laat ons zoals de oude Griekse sceptici beide tegengestelde thesissen samen in ogenschouw nemen, ons oordeel even opschortend. Moet kunnen in deze dogmatische tijden…denk ik.

Ik wil het even hebben over hoe ik mij de laatste maanden heb voorbereid op Marcel Prousts ‘A la recherche du temps perdu.’ Een voorbereiding die me heeft laten inzien dat de rente op die investering in tijd en inzet zal terugbetaald worden in inzichtelijk vermaak en literair doorzettingsvermogen.
‘A la recherche’ lag reeds een aantal jaar te lonken naar me. Sinds ik een en ander hierover had gelezen (niet in het minst ook Alain de Bottons excellente ‘How Proust can change your life’) was er iets dat bleef insisteren. Maar de cyclus bestaat uit 7 delen en meer dan 3000 pagina’s waarvan de stijl niet altijd als uitnodigend of leesbaar staat geboekstaafd. Maar waar een wil is, is een weg.
Ik schuimde het internet af en haalde volgende parels boven.

Dankzij de schitterende uitvinding van de podcasts, de afdeling ‘iTunes University’ van iTunes en de welwillendheid van al die universiteiten die op iTunes University een massa lezingen ter beschikking stellen, kwam ik op de fantastische lessenreeks van le professeur Antoine Compagnon van ‘le collège de France' terecht. Zestien lezingen van Compagnon over Proust met als thema ‘Proust, mémoire de la littérature’ zijn er te downloaden. In zeer duidelijke taal poneert Compagnon zijn stelling dat het werk van Proust kan gelezen worden zowel als een verteld geheugen van de literatuur als een tocht doorheen een gedeeld universum met de medemens. Zijn vele verhelderende exposés hebben me al menig dankbare duwtjes over Prousts volzinnen gegeven.

Soms spant het universum samen om een aantal toevalligheden aan elkaar te rijmen die uiteindelijk wijzen in de richting van slechts één mogelijke uitweg. Hoe verklaar je anders dat ‘Le Magazine Littéraire’ net nu op de proppen komt met een 44 pagina’s tellend dossier: Proust retrouvé. Bof ik even. Met een inleiding door – je raadt het – Antoine Compagnon, lichten de diverse artikels een tipje van de sluier op over telkens een ander facet van Prousts werk. Onderwerpen gaan van Proust en beeldende kunst, Proust in film, Proust vertaald, over een historiek van zijn leven en de kracht van woorden en ideeën tot de donkere kanten van het onbewuste in zijn werk.

Als klap op de vuurpijl konden we tijdens onze jaarlijkse trip naar Parijs ook genieten van de schitterende tentoonstelling over werk en leven van de auteur in het ‘Musée des lettres et manuscrits’ (dat op zichzelf al een aanrader van jewelste is.) De expositie getiteld: ‘Proust, du temps perdu au temps retrouvé’ toont ook nooit eerder gepubliceerd en oorspronkelijk materiaal van de schrijver zoals brieven, kladjes en andere schrijfsels.
Zet ik al deze zaken op een rijtje dan kan ik niets anders dan besluiten, dat nu mijn tijd is gekomen om in dit meesterwerk van de literatuur te duiken. Ik ben afgetraind, voorbereid en gemotiveerd. ’t Zit goed in de kop! Dus Boppers, wens me succes bij de aanvang van deze reis. Ik hou jullie op de hoogte bij elke tussenstop.