Wass will das Weib?

Dit is een moeilijke. De start van de associatieve ketting die me bij deze vraag deed stranden was een geschenkje dat ik kreeg voor mijn verjaardag. Een DVD box met twee topafleveringen van 'Top Gear'. U weet wel, de boys en cars televisie van Jeremy Clarkson en vrienden. Niet dat ik een diepgaande interesse heb in wagens maar het programma drijft op een sfeertje van joligheid,stoerdoenerij en soms welgekomen politiek incorrecte uitspattingen. Dus kan ik het bij wijlen best smaken. Hoewel een recente aflevering, waarbij ze het automobiele equivalent van een vossenjacht demonstreerden in een ongerept en frisgroen Engels landschap als de eerste de beste hooligans, me een beetje teleurstelde wegens het gratuite karakter. Maar Clarksons boeken zijn best te pruimen en gaan vlot over de toonbank wegens een onverbloemd taalgebruik en Engelse flair voor understatement en humoristische vergelijkingen.

Soms denk ik dat het Engels echt wel de taal is waarin je het grappigst kunt zijn. Zijn er eigenlijk Duitse stand-up comedians? Start met 'The World according to Clarkson' of met 'I know you got soul' voor een middagje ongecensureerd plezier. Juist omdat 'Top Gear' zich niet enkel beperkt tot het opgeven van technische specificaties of besprekingen van nieuwe wagens, kan het programma ook vrouwen bekoren. Bij een ander mannenprogramma liggen de kaarten ietsje anders. 'Man Liberation Front' (MLF) moet echter bekeken worden als de uitvergroting van een aantal man-vrouw verschillen voor komisch effect. De bekende clichés, die ze nogal breed in de verf zetten, zijn een vruchtbare voedingsbodem voor grappen die soms dicht aanleunen bij een biergeïnduceerde tooghumor. Maar ook daarmee kan ik ten gepaste tijde lachen...ik ben tenslotte maar een man. Maar niet zo de dames van Wax, de vrouwenbijlage in 'De Morgen', die zich wekelijks ook over hetzelfde vraagstuk buigen, maar dan vanuit een meer genuanceerde en feminiene hoek. Cathérine Ongenae liet zich in een editoriaal niet onmiddellijk eenzijdig positief uit over het beeld van de vrouw die MLF vaak ophangt. Of meer bepaald over de mannen die bepaalde dogma's ontdaan van hun humoristische opsmuk voor waarheid aannemen. Uiteindelijk gaat alles terug op het enigmatische verschil tussen de sexen dat ons sinds mensenheugnis in de ban houdt. Ook Freud vroeg zich op het eind van zijn loopbaan nog perplex af: 'Wass will das Weib?'. Regelmatig verschijnen er boeken die een en ander proberen te verklaren, soms vanuit een evolutionaire hoek, soms vanuit een puur biologisch-hormonale hoek, soms enkel gebaseerd op pure huis-, tuin- en keukenweetjes.

In 'Liefde in tijden van eenzaamheid', drie verhandelingen van Paul Verhaeghe, hoogleraar aan de Universiteit Gent, psycho-analyticus en een oud prof van mij, gaat hij terdege in op de verschillen tussen man en vrouw vanuit psycho-analytische hoek. Hoe we doorheen onze prilste relaties als kind, onze posities opbouwen tov. macht, autoriteit en sexualiteit. In heldere woorden breit hij er aan passant nog eens een uitleg aan vast waarom onze hedendaagse maatschappij met haar dwingend imperatief van 'Genieten' - (Je verdient het!) - ons helaas ook opzadelt met een nooit eerder geziene wildgroei van sociale versplintering, angst en agressie. Het lijkt een ganse boterham en dat is het ook, maar dit boek plaatst een veelheid aan clichés, opvattingen over rolpatronen en wezenlijke man-vrouw verschillen in een meer helder daglicht. En het opgebouwde referentiekader is robuust genoeg om een aantal socio-culturele ontwikkelingen te duiden. Zoals waarom de RAP er na de Blues is gekomen of waarom sommige vrouwen zo gek zijn van doktersromannetjes of waarom mannen sneller aansluiting vinden bij hiërarchische structuren dan vrouwen. Het antwoord op de vraag 'Wass will das Weib?' is hiermee opnieuw een beetje uitgebreid. Volledig zal het nooit worden beste boppers, gelukkig maar. Een beetje mysterie moet er blijven, hoe gaan we anders nog met elkaar omgaan?